در این برگه قصد داریم به معرفی تسمه نورد بپردازیم و فرآیند تولید و کاربردهای آن را بررسی کنیم. پس با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
1- تسمه نورد چیست؟
2- فرآیند تولید تسمه نورد
3- انواع تسمه نورد
4- کاربردهای تسمه نورد
5- مزایا و معایب تسمه نورد
6- سوالات پیرامون تسمه نورد
1- تسمه نورد چیست؟
تسمه نوردی یکی از فرآیندهای تولید فلزات است که در آن، یک بلوک فلزی به صورت پیوسته از طریق یک غلطک گرم به عرض و ضخامت مورد نظر کاهش داده‌می‌شود. در این فرآیند، فلز به صورت نازک و پهن تراش می‌شود و در نهایت به صورت تسمه ای با ضخامت و عرض مورد نظر خروجی می‌دهد.
2- فرآیند تولید تسمه نورد
فرآیند تولید تسمهنورد شامل چندین مرحله است که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازم:
- آماده‌سازی مواد اولیه: در این مرحله، بلوک‌های فلزی با استفاده از فرایندهایی مانند ذوب، ریخته‌گری و آلیاژسازی به صورت مواد اولیه برای تولید تسمهنورد آماده‌می‌شوند.
- ذوب فلز: در این مرحله، مواد اولیه در قالب‌هایی به نام “انباره” قرار می‌گیرند و توسط دستگاه های ذوب، فلزات در دمای بالا ذوب می‌شوند.
- ریخته‌گری: پس از ذوب فلز، مواد مذاب در فرآیند ریخته‌گری، به صورت یک بلوک فلزی به ضخامت و عرض مورد نظر ریخته‌می‌شوند.
- نورد: در این مرحله، بلوک فلزی به صورت یک تسمه طولانی و با ضخامت مشخصی نورد می‌شود. برای این کار، بلوک فلزی به داخل دستگاه نورد قرار می گیرد و سپس به صورت پیوسته از طریق یک غلطک گرم عبور می‌کند. غلطک گرم شامل دو یا چند غلطک است که به صورت متوالی در نظر گرفته‌شده‌اند و به صورت چرخشی حرکت می‌کنند. در هر مرحله از غلطک گرم، ضخامت بلوک فلزی کاهش می‌یابد.
- تعیین ابعاد تسمه: پس از نورد تسمه، به طول مورد نظر برش داده‌می‌شود.
- سردکردن: برای رفع تنش‌های حرارتی و بهبود خواص مکانیکی و ظاهری تسمه، آن را سرد می‌کنند.
- تراشکاری: در این مرحله، تسمه به صورت دقیق و با استفاده از دستگاه‌های تراشکاری به ابعاد و شکل‌های مختلف برش داده‌می‌شود.
- برش و بسته‌بندی: در نهایت، تسمه‌های‌نورد شده به طول و عرض مورد نظر برش داده‌شده و در بسته‌بندی‌های مناسب برای حمل و نقل آماده‌می‌شوند.
تولید تسمهنورد با استفاده از فرآیند نورد، امکان تولید تسمه با ضخامت و عرض مختلف را فراهم می‌کند. همچنین، این روش امکان تولید تسمه با کیفیت بالا و خواص مکانیکی و ظاهری مناسب را نیز فراهم می‌کند.
3- انواع تسمه نورد
تسمهنورد به دلیل ویژگی‌هایی از جمله مقاومت، پایداری، دوام، قابلیت پردازش و قابلیت انعطاف پذیری در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، به برخی از انواع تسمهنورد اشاره شده‌است:
- فولادی: تسمهنورد فولادی بیشترین کاربرد را در صنایع مختلف دارد و از فولاد‌های مختلفی مانند فولاد کربنی، فولاد ضدخوردگی، فولاد آلیاژی و فولاد آلیاژی پرسرعت تولید می‌شود. فولاد به دلیل دارا بودن خواص مکانیکی بالا، مقاومت به فشار، خمش و کشش و همچنین قابلیت پردازش حرارتی و جوشکاری، برای تولید تسمه نوردی بسیار مناسب است.
- آلومینیومی: تسمهنورد آلومینیومی به دلیل سبکی و مقاومت در برابر خوردگی و حرارت، در صنایع هوا و فضا، خودروسازی، بسته‌بندی، صنعت الکترونیک و… استفاده می‌شود. همچنین، آلومینیوم دارای خواص بالایی در مقابل اشعه UV و پرتوهای مضر می‌باشد.
- مسی: مس نیز یکی از مواد اولیه مورد استفاده در تولید تسمه نوردی است. این فلز دارای خواص حرارتی و الکتریکی بالایی است و برای تولید قطعات الکترونیکی و همچنین لوله‌های آب و گاز استفاده می‌شود.
- رنگی: تسمهنورد رنگی شامل تولید تسمه‌های رنگی با پوشش‌های مختلف است. این نوع تسمهنورد در صنایع ساختمانی، بسته‌بندی، تزئینی و غیره استفاده می‌شود.
بطورکلی، نوع تسمهنورد مورد استفاده در هر صنعت بسته به نیاز و مصرف متفاوت است و ممکن‌است از ترکیبات مختلفی از فلزات تولیدشود.
4- کاربردهای تسمه نورد
تولیدات تسمهنورد در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. برخی از کاربردهای آن عبارتند از:
1- صنایع خودروسازی: تسمه‌های‌نوردی به دلیل خاصیت ارتجاعی بالا، مقاومت در برابر ضربه، و مقاومت در برابر خوردگی، در صنعت خودروسازی به عنوان ماده اولیه برای تولید قطعات مختلفی از جمله بدنه‌ها، تجهیزات داخلی، لوله‌های انتقال سوخت و روغن به کار می‌رود.
2- صنایع ساختمانی: تسمه‌های‌نوردی در صنایع ساختمانی برای تولید قطعات مختلفی از جمله درب‌ها، پنجره‌ها، قاب‌های در و پنجره، نرده‌های فلزی و محافظ‌های پنجره به کار می‌روند.
3- صنایع الکترونیکی: تسمه‌های‌نوردی در صنایع الکترونیکی برای تولید قطعات مختلفی از جمله بدنه‌ها، قاب‌ها، و پروفیل‌های کابل‌های الکتریکی به کار می‌روند.
4- صنایع نفت و گاز: تسمه‌های نوردی در صنایع نفت و گاز به عنوان ماده اولیه برای تولید لوله‌های گاز، نفت و آب به کار می‌روند.
5- صنایع کشاورزی: تسمه‌های‌نوردی در صنایع کشاورزی برای تولید قطعات مختلفی از جمله دستگاه‌های کشاورزی، لوازم آرایشگاهی و غیره به کار می‌روند.
با توجه به کاربردهای گسترده تسمهنورد، این فرآیند صنعتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در بسیاری از صنایع به عنوان یکی از مهمترین فرایندهای تولید شناخته‌می‌شود.
5- مزایا و معایب تسمه نورد
مزایا
تسمهنورد به دلیل ویژگی‌های برتری که دارد، در بسیاری از صنایع به عنوان یکی از مهمترین مواد اولیه استفاده‌می‌شود. در ادامه به برخی از مزایای آن اشاره شده‌است:
- مقاومت در برابر خوردگی: تسمهنورد از جمله موادی است که مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و می‌تواند در شرایط سخت و آب و هوای نامساعد نیز کاربرد داشته‌باشد.
- پایداری در برابر دما: تسمهنورد با توجه به ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خود، می‌تواند در شرایط دمایی بسیار بالا یا پایین کاربرد داشته‌باشد.
- قابلیت پردازش: تسمهنورد به راحتی قابلیت پردازش دارد و می‌تواند به صورت خمیده، شکل داده‌شده و برش داده‌شود.
- قابلیت انعطاف پذیری: تسمهنورد به دلیل قابلیت انعطاف پذیری بالا، می‌تواند در تولید قطعاتی با شکل‌های مختلف و پیچیده کاربرد داشته‌باشد.
- مقاومت در برابر فشار: تسمهنورد می‌تواند در برابر فشار بالا ایستادگی کند و در تولید قطعاتی مانند شاسی خودرو، سقف‌های بلند و… کاربرد داشته‌باشد.
- پایداری در برابر اشعه‌های مضر: تسمهنورد می‌تواند در برابر اشعه‌های مضر نظیر اشعه ماوراءبنفش و نور خورشیدی پایداری کند و در تولید قطعات خارجی و داخلی خودرو و… استفاده‌شود.
معایب
در ادامه به برخی از معایب تسمهنورد اشاره شده‌است:
- آسیب‌پذیری در برابر ضربه: تسمهنورد به دلیل نازک بودن و قابلیت انعطاف پذیری بالا، در برابر ضربه و شکستگی حساس است.
- نیاز به ابزارهای خاص: برای پردازش تسمهنورد و برای خمیدن، شکل‌دادن و برش دادن آن، به دستگاه‌های خاصی نیاز است.
- قیمت بالا: هزینه تولید تسمهنورد به دلیل فرآیندهای پیچیده و استفاده از تجهیزات خاص، بالاست و این می‌تواند هزینه تولید قطعاتی که از آن ساخته شده‌اند، را افزایش دهد.
- نیاز به نگهداری: تسمهنورد برای حفظ ویژگی‌های خود، نیاز به نگهداری مناسب دارد و در غیر اینصورت ممکن است ویژگی‌های آن تغییر کند.
- محدودیت در اندازه: به دلیل نازک بودن، محدودیتی در اندازه دارد و در صورت نیاز به ساخت قطعات بزرگ، باید از قطعات ترکیبی استفاده کرد.
- نیاز به حفاظت در برابر خراشیدگی: به دلیل آسیب‌پذیری در برابر خراشیدگی، نیاز به حفاظت دارد و در صورت عدم حفاظت، ممکن است باعث تغییر ویژگی‌های آن شود.
6- سوالات پیرامون تسمه نورد
آیا تسمه نورد با ضخامت بالاتر نیز تولید می‌شود؟
بله، تسمهنورد با ضخامت بالاتر نیز تولید می‌شود. در واقع، ضخامت این تسمه بستگی به نوع آن، کاربرد و نیاز مشتری دارد و می‌تواند در محدوده ضخامت‌های مختلفی تولید شود. در صنعت فولاد، برای تولید تسمهنورد با ضخامت بالاتر از 25 میلیمتر، از فرایندهای نورد سرد با فشار بالا (High Pressure Cold Rolling) و یا نورد گرم (Hot Rolling) استفاده می‌شود.
به علاوه، در صنعت فلزی دیگر نیز تسمهنورد با ضخامت بالاتر تولید می‌شود. به عنوان مثال، تسمه نوردی استیل با ضخامت بیش از 10 میلیمتر برای استفاده در صنایعی مانند ساخت سازه‌های فلزی بزرگ، کشتی‌سازی و صنایع نفت و گاز تولید می‌شود. بنابراین، تسمه نوردی با ضخامت بالاتر نیز تولید می‌شود و بستگی به نوع تسمه، کاربرد و نیاز مشتری دارد.
آیا فرآیند تولید تسمه نورد با فرآیند تولید تسمه گرم فرق دارد؟
بله، فرآیند تولید تسمهنورد با فرآیند تولید تسمه گرم تفاوت‌هایی دارد. در فرآیند تولید تسمه گرم، فلز در دمای بالاتر از نقطه ذوب آن قرار می‌گیرد و به صورت یک تسمه ضخیمتر و با سطح خشن تولید می‌شود. درحالیکه در فرآیند تولید تسمهنورد، فلز در دمای کمتر از نقطه ذوب آن قرار می‌گیرد و به صورت یک تسمه با ضخامت کمتر و با سطح صاف تولید می‌شود.
در فرآیند تولید تسمه گرم، فلز به صورت یک بلوک ضخیم ریخته شده و سپس در دمای بالا در آتش آهنگری گرم‌شده و به صورت یک تسمه ضخیم و با سطح خشن نوردمی‌شود. در حالی که در فرآیند تولید تسمه نوردی، فلز به صورت یک بلوک نسبتاً با ضخامت کم ریخته‌شده و سپس در دمای کمتر از نقطه ذوب آن نوردشده و به صورت یک تسمه با ضخامت کم و سطح صاف تولیدمی‌شود.
یکی از مزایای تولید تسمهنورد نسبت به تولید تسمه گرم، کاهش زمان تولید و افزایش دقت در ابعاد تسمه است. همچنین، تسمهنورد دارای خواص مکانیکی و ظاهری بهتری نسبت به تسمه گرم است. با این حال، تولید تسمه گرم در برخی موارد همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد، به خصوص در مواردی که تسمه با ضخامت و عرض بالاتر مورد نیاز است.
برای مطالعه مطالب مرتبط، به لینک های زیر مراجعه نمایید.