در این برگه قصد داریم به معرفی فلنج کور بپردازیم و انواع، ابعاد و ویژگی های آن را بررسی کنیم. پس با ما همراه باشد.
فهرست مطالب
1- فلنج کور چیست؟
2- انواع فلنج کور
3- ساختار فلنج کور
4- استانداردها و کلاس فلنج کور
5- سوالات پیرامون فلنج کور
1- فلنج کور چیست؟
فلنج کور یا Blind flange یک نوع فلنج است که بخش مرکزی آن بسته است.
این فلنج دارای پوششی از جنس فولاد، استیل، پلاستیک یا رویه‌هایی از مواد دیگر می‌باشد و برای اتصال دو لوله یا دو شیر یا اتصالات دیگر به کار می‌رود و به عنوان یک پوشش محافظ برای انتهای لوله‌ها یا شیرها استفاده‌می‌شود که به دلایل ایمنی یا محافظتی، نیاز به اتصال ندارد. فلنج کور معمولاً در محل‌هایی استفاده می‌شود که در آنها نیاز به باز کردن فلنج و اتصالات وجود ندارد، مانند پایانه‌های گاز، خطوط لوله، واحدهای صنعتی و غیره.
2- انواع فلنج کور
فلنج کورها در اندازه‌ها و اشکال مختلفی وجود دارند که برای کاربردهای مختلف استفاده می‌شوند. برخی از انواع فلنج کور عبارتند از:
فلنج کور دنده ای
فلنج کور دنده‌ای (Blind Flange with Threaded Connection) یک نوع فلنج کور است که دارای اتصال دنده‌ای در قسمت مرکزی است.
این نوع فلنج کور برای بستن انتهای لوله‌ها و شیرهای دنده‌ای استفاده می‌شود. در فلنج کور دنده‌ای، اتصال دنده‌ای در قسمت مرکزی به وسیله پیچ و مهره به لوله یا شیر دنده‌ای متصل می‌شود. سپس برای بستن انتهای لوله یا شیر، فلنج کور دنده‌ای روی اتصال دنده‌ای قرار می‌گیرد و با استفاده از پیچ و مهره بسته می‌شود.
در این حالت، فلنج کور دنده‌ای از دو بخش تشکیل شده است: بخش دنده‌ای که به لوله یا شیر دنده‌ای متصل می‌شود و بخش کور که برای بستن انتهای لوله یا شیر به کار می‌رود. استفاده از فلنج کور دنده‌ای در برخی موارد مزایایی دارد. به عنوان مثال، این نوع فلنج کور برای سهولت در جابجایی و تعویض شیر یا لوله دنده‌ای مناسب است. همچنین، نصب و بستن فلنج کور دنده‌ای با استفاده از پیچ و مهره سریع و آسان است و نیازی به جوشکاری ندارد.
فلنج کور جوشی
فلنج کور جوشی (Weld Neck Blind Flange) یک نوع فلنج است که برای اتصال دو لوله با قطر بزرگ به یکدیگر، و همچنین برای بستن انتهای لوله‌ها در سیستم‌های لوله‌کشی با فشار بالا به کار می‌رود. فلنج‌کور جوشی دارای یک بدنه اصلی با شکل استوانه‌ای است که در انتهای آن یک دهانه جوشی به وجود آمده است. این دهانه جوشی برای اتصال به لوله از طریق جوشکاری به کار می‌رود. همچنین، این فلنج دارای یک حلقه کور در بخش مقابل دهانه جوشی است که با استفاده از پیچ و مهره به بدنه اصلی فلنج متصل می‌شود.
مزیت اصلی فلنج کور جوشی، این است که با توجه به جوشکاری محکم لوله به دهانه جوشی فلنج، مقاومت بالایی در برابر فشار و ارتعاشات سیستم لوله‌کشی بدست می‌آید. همچنین، کاربرد فلنج کور جوشی در محل‌هایی که به علت مشکلات فضای محدود، قابلیت دسترسی به پیچ و مهره‌های فلنج کور سنتی وجود ندارد، مناسب است.
فلنج کور بدون جوش
فلنج کور بدون جوش (Blind Flange) یک قطعه از لوله یا لوله‌گذاری است که در نقاطی که نیاز به مسدود کردن فشار و جریان داخل لوله وجود دارد، استفاده می‌شود. فلنج‌کور بدون جوش شامل یک صفحه دایره‌ای مسطح با یک پایه است که به دستگاهی که به آن متصل می‌شود، می‌چسبد. این فلنج‌ها بدون سوراخ هستند و به راحتی بر روی پایه‌های دستگاه‌ها قرار می‌گیرند. عمده‌ی کاربردهای این نوع فلنج‌ها در کارخانجات، صنایع شیمیایی، نفت و گاز، آب و فاضلاب و سایر صنایع است که نیاز به ایجاد بسترهایی برای تعمیر و نگهداری دارند.
استفاده از فلنج کور بدون جوش به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند سهولت نصب، ضد خوردگی و قابلیت استفاده در شرایط سخت بسیار مفید است. بنابراین این نوع فلنج‌ها به عنوان جزء مهمی از تجهیزات صنعتی در سراسر جهان استفاده می‌شوند.
فلنج کور برجسته
فلنج کور برجسته (Raised Face Blind Flange) یک نوع فلنج است که در اتصالات لوله‌ها و تجهیزات صنعتی استفاده می‌شود.
این نوع فلنج با دارا بودن برجستگی یا حلقه‌ای اطراف محل بسته شدن، بهترین سطح اتصال را فراهم می‌کند. این برجستگی در پایه فلنج به شکل دایره‌ای همگرا قرار می‌گیرد و به اندازه ایجاد تماس با دیگر فلنج‌ها طراحی می‌شود.فلنج کور برجسته مانند سایر فلنج‌ها به وسیله پیچ و مهره به دیگر تجهیزات و لوله‌ها متصل می‌شود و برای قطع کردن جریان و فشار در لوله‌ها و تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه بر این، فلنج کور برجسته از خواص ضد خوردگی و مقاومت بالایی برخوردار است. از دیگر ویژگی‌های این نوع فلنج، قابلیت ایجاد یک سطح مسطح برای نصب محصولات دیگر است. همچنین در صورت نیاز به تعویض و تعمیر لوله‌ها و تجهیزات، فلنج کور برجسته را به سادگی می‌توان جایگزین کرد. فلنج‌کور برجسته در بسیاری از صنایع از جمله صنایع شیمیایی، پتروشیمی، نفت و گاز، آب و فاضلاب و صنایع خودروسازی استفاده می‌شود.
فلنج کور صفحه تخت
فلنج کور صفحه تخت (Flat Face Blind Flange) یک نوع فلنج است که به عنوان یک قطعه اتصال در سیستم‌های لوله‌کشی و تجهیزات صنعتی استفاده می‌شود. این نوع فلنج دارای یک صفحه تخت و بدون برجستگی یا حلقه‌ای است که به آن دستگاهی که به آن متصل می‌شود، وصل می‌شود.
فلنج کور صفحه تخت در دو طرف خود دارای یک سطح تخت می باشد که به دلیل عدم وجود برجستگی بر روی آن، قابلیت ایجاد تماس بین سطوح فلنج‌های متصل به هم وجود دارد، که در نتیجه باعث بهبود کیفیت اتصال و جلوگیری از نفوذ مایعات و گازها می‌شود. استفاده از فلنج کور صفحه تخت به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند سهولت نصب، قابلیت استفاده در شرایط سخت و نگهداری آسان بسیار مفید است. این نوع فلنج‌ها به طور گسترده در صنایع مختلف استفاده می‌شوند که عمده آنها شامل صنایع شیمیایی، پالایشگاه‌ها، نفت و گاز، خودروسازی، نیروگاه‌ها و صنایع غذایی می‌باشند.
با بررسی انواع فلنج کور و در نظر گرفتن کارایی، می‌توان بهترین انتخاب را انجام داد.
3- ساختار فلنج کور
فلنج کور یک نوع قطعه مکانیکی است که برای بستن پایانه‌های لوله‌ها یا تجهیزات صنعتی بکار می‌رود. این فلنج به شکل دایره‌ای طراحی شده‌است و به صورت جداگانه یا به همراه بولت‌ها و پیچ‌ها عرضه می‌شود. ساختار فلنج کور شامل دو بخش اصلی است: بدنه و حلقه.
- بدنه فلنج کور، قسمتی است که در بالای لوله یا تجهیزات قرار می‌گیرد و در آن یک سوراخ با قطر برابر با داخلی لوله وجود دارد.
- حلقه فلنج کور شامل قسمتی است که در پایین لوله یا تجهیزات قرار می‌گیرد و به وسیله بولت‌ها و پیچ‌ها به بدنه متصل می‌شود.
به طور کلی فلنج کور به صورت مربع، مستطیل و دایره‌ای طراحی می‌شود. در فلنج کور دایره‌ای، سوراخی که در بدنه وجود دارد، قطر برابر با داخلی لوله است. در فلنج کور مستطیل و مربع، نیز به جای سوراخ دایره‌ای، یک بازوی مربعی یا مستطیلی به وسیله پیچ‌ها و بولت‌ها به بدنه متصل می‌شود. فلنج کور برای ارائه اتصالاتی قوی، ضد رطوبت و هوا، تحمل فشار، و غیره در صنایع مختلفی شامل نفت، گاز، شیمیایی و… استفاده می‌شود.
4- استانداردها و کلاس فلنج کور
ابعاد و اندازه فلنج کور بستگی به نوع و سایز لوله یا تجهیزات دارد که باید به آن بپیوندد. برخی از اندازه‌های رایج فلنج کور در بعضی از استانداردهای صنعتی به شرح زیر است:
ANSI B16.5 : این استاندارد اندازه‌های مختلفی را برای فلنج کور در ابعاد 2/1 تا 24 اینچ ارائه می‌دهد.
DIN : این استاندارد برای ابعاد فلنج کور در سایزهای DN10 تا DN2000 (2/1 اینچ تا 78 اینچ) استفاده می‌شود.
JIS : در استاندارد JIS، اندازه‌های فلنج کور از سایز 10A تا 1500A (1/2 اینچ تا 60 اینچ) تعریف شده است.
لازم به ذکر است که برای هر سایز و نوع فلنج کور، ابعاد دقیق و تحت استاندارد مشخصی وجود دارد که با استفاده از جداول و نمودارهای مربوطه می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد.
کلاس فلنج کور
کلاس فلنج‌های کور نیز برای شرایط خاصی استفاده‌می‌شوند و به بیان دقیق تر، هر کلاس به میزان مقاومت فلنج در برابر فشار و دمای مختلف بستگی دارد. کلاس‌های معمول برای فلنج‌های کور شامل کلاس 150، کلاس 300 و کلاس 600 هستند.
فلنج کور کلاس 150
فلنج کور کلاس 150 یک نوع فلنج است که برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات صنعتی با فشار کمتر از 300 پوند بر اینچ مربع (PSI) به کار می‌رود. این فلنج با استاندارد ASME B16.5 سازگار است و از جنس‌های مختلفی مانند فولاد کربنی، استنلس استیل و آلیاژهای مختلف ساخته‌‌می‌شود. بسته به نوع مواد استفاده شده در ساخت فلنج، دمای کاری آن می‌تواند تا حدود 1000 درجه فارنهایت باشد.
فلنج کور کلاس 300
فلنج کور کلاس 300 نیز همانند فلنج کلاس 150، یک نوع فلنج است که برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات صنعتی با فشار بالاتر از 150 پوند بر اینچ مربع (PSI) به کار می‌رود. با این حال، فلنج کور کلاس 300 برای فشارهای بیشتری تا 570 پوند بر اینچ مربع (PSI) مناسب است. همچنین، دمای کاری آن نیز می‌تواند بالاتر از دمای کلاس 150 باشد، بسته به نوع موادی که در ساخت آن استفاده شده است. فلنج‌کور کلاس 300 نیز با استاندارد ASME B16.5 سازگار است و از جنس‌های مختلفی مانند فولاد کربنی، استنلس استیل و آلیاژهای مختلف ساخته می‌شود.
فلنج کور کلاس 600
فلنج کور کلاس 600 نیز یک نوع فلنج است که برای اتصال لوله‌ها و تجهیزات صنعتی با فشار بالاتر از فلنج کور کلاس 300 به کار می‌رود. فلنج‌کور کلاس 600 برای فشارهای تا 1440 پوند بر اینچ مربع (PSI) مناسب است. دمای کاری آن نیز می‌تواند بالاتر از دمای کلاس 300 باشد و بسته به نوع موادی که در ساخت آن استفاده شده است، می‌تواند تا حدود 1000 درجه فارنهایت باشد. فلنج کور کلاس 600 با استاندارد ASME B16.5 سازگار است و از جنس‌های مختلفی مانند فولاد کربنی، استنلس استیل و آلیاژهای مختلف ساخته می‌شود.
در نهایت، برای طراحی و ساخت فلنج های کور باید با استفاده از استانداردهای مناسب و با رعایت کلاس مورد نظر، فلنج های کور را تولید نمود.
5- سوالات پیرامون فلنج کور
در ادامه به برخی سوالات مهم پیرامون فلنج کور می پردازیم.
آیا فلنج کور در برابر فشار قابل اطمینان است؟
بله، فلنج کور می‌تواند در برابر فشار قابل اطمینان باشد، اما باید توجه داشت که این وابسته به شرایط کاری و استفاده از مواد مناسب است. فشار قابل تحمل فلنج کور بستگی به ابعاد، ضخامت و جنس مواد ساخت آن دارد. همچنین در صورتی که فلنج کور به درستی نصب و محکم شود، می‌تواند در برابر فشار و ارتعاشات مقاومت کند.
به هر حال، برای استفاده از فلنج کور در شرایط با فشار بالا، بهتر است اطمینان حاصل شود که از مواد با کیفیت و استاندارد و با اندازه‌های مناسب استفاده شده است. همچنین باید به دقت نصب شود و به روش‌های مناسبی برای تامین پایداری و ایمنی آن توجه شود.
آیا فلنج کور در برابر ارتعاشات نیز مقاومت دارد؟
بله، فلنج کور می‌تواند در برابر ارتعاشات نیز مقاومت داشته باشد، اما این وابسته به شرایط کاری و نصب آن است. در صورتی که فلنج کور به درستی نصب شده باشد و با استفاده از روش‌های مناسبی به لوله یا شیر متصل شده باشد، می‌تواند در برابر ارتعاشات و لرزش‌ها مقاومت کند.
همچنین، در برخی موارد، فلنج کور با استفاده از گیره‌ها و پیچ‌های مناسب به لوله یا شیر متصل می‌شود که این کار باعث افزایش میزان مقاومت فلنج کور در برابر ارتعاشات و لرزش‌ها می‌شود. با این حال، برای اطمینان از اینکه فلنج کور در برابر ارتعاشات و لرزش‌ها مقاومت دارد، بهتر است از مواد با کیفیت و استاندارد و با اندازه‌های مناسب استفاده شود و نصب آن با دقت و به روش مناسب صورت گیرد.
چه موادی برای ساخت فلنج کور استفاده می‌شود؟
فلنج کور معمولاً از موادی مانند فولاد، استیل، آلیاژهای فولادی، آلومینیوم، برنز، مس، پلاستیک و یا مواد دیگری ساخته می‌شود. ماده سازنده فلنج کور باید مقاومت کافی در برابر فشار، حرارت، خوردگی و سایر شرایط کاری را داشته باشد. در صنایع نفت، گاز، شیمیایی و پتروشیمی، فلنج کور با استفاده از فولاد یا استیل ضدزنگ ساخته می‌شود. این مواد به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و استحکام بالا برای تحمل فشار و دما، برای ساخت فلنج کور انتخاب شده‌اند.
همچنین، برای فلنج کور پوشش دار، موادی مانند برنج، فولاد ضدزنگ، استیل، پلی‌پروپیلن و غیره برای پوشش دادن به فلنج استفاده می‌شود. این مواد معمولاً برای محیط‌هایی که آسیب‌پذیری بیشتری دارند، مانند محیط‌های خوردگی و ترکیبات شیمیایی، استفاده می‌شوند.
برای مطالعه مطالب مرتبط به لینک‌های زیر مراجعه نمایید.